|
توجه به عدالت و تلاش برای تحقق آن از جمله کارویژه های بنیادین نظام اسلامی است.بر این اساس، تعریف عدالت و نیز معیارهای عدالت در نظام نظری عملی برآمده از مبانی شناختی هنجاری دین اسلام، جایگاه برجسته ای می یابد.بررسی نهج البلاغه نشان می دهد که سه معیار تساوی در اصل دریافت حق، ایجاد فرصت برابر برای بالفعل کردن حقوق و فقرزدایی سه معیار و کلید اصلی در تشخیص فرآیند عادلانه در نظام اقتصادی اسلامی است.معیار سوم با توجه به رابطه اقتصاد و سازندگی اخلاقی جامعه و تاثیر اقتصاد در آن، تعیین می گردد.با توجه به نظریه های اقتصادی متعارف که مبدا محور، فرآیند محور و نتیجه محورند به نظر می رسد که از منظر علی(ع) می باید معیارهای عدالت در هر سه مرحله به صورت توامان مورد توجه قرار گیرد.در مرحله مبدا توجه به ایجاد فرصت برابر، در مرحله فرآیند توجه به شفافیت در قوانین، نگاه واقع بینانه در وضع قوانین و در مرحله نتیجه، ایجاد توازن از جمله مسائلی است که می باید مورد توجه قرار گیرد.تکافل اجتماعی و تامین اجتماعی نیز در همین راستا قابل توجه است. | |
| لینک دانلود |
چکیده
اقتصاد نئوکلاسیک یا آنچه که اصطلاحاً به اقتصاد بازار معروف است، جریان غالب از علم اقتصاد است. هرچند این تفسیر از علم اقتصاد حاکم بر دیگر تفاسیر و مکاتب اقتصادی است اما با کاستی ها و مشکلات جدی روبرو است که غفلت سیاستگذاران از آنها برای جامعه هزینه های فراوانی به همراه خواهد داشت. مطالعه بازار و رویکردهای رقیب در ساماندهی نظام اقتصادی نشان می دهد حداکثر توان بازار در ساماندهی حوزه تخصیص منابع و توزیع درآمد حاصل از آن در مرحله تولید می باشد و امکان ساماندهی به دو حوزه توزیع منابع قبل از تولید و حوزه بازتوزیع درآمدها را ندارد. از طرفی هیچیک از رویکردهای رقیب ادعای جایگزینی برای نظام بازار را ندارند(غیر از رویکرد مارکسیستی) و فقط به مواردی جهت تصحیح آن توجه دارند. بنابراین در طراحی یک نظام اقتصادی باید به یک تقسیم کار بین دولت و بازار بر اساس یک معیار و تواناییهای هر یک توجه کرد. تقسیم کار بر اساس سه حوزه مذکور و واگذاری حوزه اول و سوم به دولت و حوزه دوم به بازار از نتایج این مقاله می باشد.
چکیده 
می‌توان ادعا کرد موضوع عدالت مستند و مبنای نظریات و مبنای تدبیر امور در ساحت حیات اجتماعی انسان است، نظریه‌پردازان جهت اثبات و یا توجیه نظریه علوم اجتماعی خود در هر حوزه از این علوم گریزی از تمسک به مفهوم و نظریه‌ای درباب عدالت ندارند. در بررسی هر نظریه عدالت سه موضوع و مؤلفه مورد توجه و بررسی قرار می‌گیرد:
- اول، مبنای عدالت: نظریه مذکور مبنای عدالت را چه می‌داند؟ پاسخ به این سؤال روش‌شناسی نظریه‌پرداز عدالت در تبیین مفهوم مورد نظر خود از عدالت را نیز مشخص می‌نماید.
- دوم، قلمرو عدالت: نظریه مذکور عدالت را در چه حوزه و قلمرویی طرح می‌نماید؟
- سوم، تعریف عدالت: نظریه چه مفهومی از عدالت را ارائه می‌نماید؟
رالز در کتاب نظریه عدالت تلاش کرده به هر سه سوال فوق پاسخ دهد و همین جامعیت موجب می‌شود نظریه عدالت رالز از جمله نظریات قابل توجه عدالت در دهه‌های اخیر باشد. در این مقاله ضمن معرفی ساختار کلی کتاب و بازسازی اجمالی از این نظریه، نقدهای وارد به کتاب با تأکید بر دو موضوع و مؤلفه قلمرو و تعریف عدالت در نظریه رالز مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد.